Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası Nedir?
Ortaklığın giderilmesi ya da eski adıyla izale-i şuyu davası; paylı (müşterek) ya da el birliği (iştirak halinde) halinde mülkiyete konu olan taşınmaz veya taşınır mallarda paydaşlar/ortaklar arasında mevcut olan birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirerek ferdi mülkiyete geçilmesini sağlayan iki taraflı bir dava türüdür. Bir diğer deyişle hisseli tapuya sahip olan paydaşlardan her birinin, paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça malın paylaşılmasını -ortaklığın giderilmesini- isteme talebidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nasıl Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davasını, taşınmaz malın bulunduğu yerin mahkemesine başvurarak açabilirsiniz. Örneğin taşınmaz malın Sirkeci’de bulunması halinde, kişilerin dava açması için yetkili ve görevli mahkeme Sirkeci Sulh Hukuk Mahkemesidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasını Kimler Açabilir?
Ortaklığın giderilmesi davaları gayrimenkul ve menkul ortaklığı bulunan tüm paydaşlara açılabilmektedir. Başka bir deyişle hisse sahiplerinden sadece biri dahi izale-i şuyu davası açmak istese, dava açılabilir ve mahkeme gayrimenkulün satışını yapabiliyor.
Hangi Durumlarda Ortaklığın Giderilmesi Davası Açılamaz?
Paylaşma talebi hakkının kullanılamayacağı durumlar vardır. Mesela kat mülkiyetine bağlı ortak kullanım alanları. Kat mülkiyeti kanununa göre ortak sayılan yerler için dava açılamaz. Yani bazı durumlarda izale-i şuyu talepli dava açılamaz.
İzale-i Şuyu Yoluyla Satış Nasıl Yapılır?
Taşınmaz malın satışı, mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle yapılır. Satış açık arttırma yoluyla yapılmalıdır. Ancak tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması hususunda oybirliğiyle anlaştıkları takdirde satış yalnızca ortaklar arasında yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Açık Artırmaya Kimler Katılabilir?
TMK m. 699/3 uyarınca “Satış açık artırma ile olacağından davaya konu olan malda herkes alıcı olabilecektir. Ancak paydaşlar açık artırmanın sadece paydaşlar arasında yapılmasını talep ediyorlar ise açık artırma sadece paydaşlar arasında yapılacaktır.”
Ortaklığın Giderilmesi Davası Görülürken Hisse Satışı Yapılabilir mi?
Ortaklığın giderilmesi davası devam ederken paydaşlar hisselerini satabilmektedirler. Yargıtay kararlarında, ortaklığın giderilmesi davası devam ederken paydaşların hisselerini satabilecekleri vurgulanmaktadır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nasıl Durdurulur?
Eğer diğer ortak ya da ortaklar davanın açılmasını engellemek istiyorsa davacı ya da davacılar ile anlaşma yoluna gitmelidir. Bunun için de örneğin elbirliğiyle mülkiyet söz konusu ise bunu (şartları da varsa) paylı mülkiyete çevirme yoluna gidilebilir. Bu da maliklerin hepsinin tapuya bizzat başvurması ile olur.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Görevli mahkemeler Sulh Hukuk Mahkemeleridir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Mahkeme Giderleri Nelerdir?
Ortaklığın giderilmesi davası matbu harca tabidir. Davayı açan kişi mahkemeye gider ve harcını ödeyerek davayı açabilir. Dava neticesinde ise mahkeme ve avukat giderleri taraflara yüklenmekte ve taraflar payları oranında giderleri ödemek durumundadırlar.
Avukat Tutmadan Ortaklığın Giderilmesi Davası Açılabilir mi?
Eğer taraflar anlaşır, mal paylaşımını anlaşmalı bir şekilde gerçekleştirirlerse, izale-i şuyu davasının açılmasını gerektiren bir durum olmayacaktır. Anlaşmazlık olması halinde, taraflardan biri tarafından avukat aracılığıyla mahkemeye başvurulması ve davanın açılması mümkündür.
İntikal Yapılmadan Ortaklığın Diderilmesi Davası Açılabilir mi?
Muris adına tapuda kayıtlı taşınmaz malın, mirasçılar arasında ortaklığın giderilmesi için tapuda intikal muamelesinin yapılması şart değildir. İbraz edilecek veraset ilamına göre intikal muamelesi yapılmadan da ortaklığın giderilmesine karar verilebilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Avukat yardımı ile bu dava açıldığı taktirde, özel bir durum yoksa genelde 6-9 ay arasında tamamlanmaktadır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasına İlişkin Hukuki Maddelerden Bazı Kesitler
TMK Madde 698:
“Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Paylaşmayı isteme hakkı, hukukî bir işlemle en çok on yıllık süre ile sınırlandırılabilir. Taşınmazlarda paylı mülkiyetin devamına ilişkin sözleşmeler, resmî şekle bağlıdır ve tapu kütüğüne şerh verilebilir. Uygun olmayan zamanda paylaşma isteminde bulunulamaz.” şeklinde ve
TMK Madde 699:
“Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir. Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir. Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların rızasına bağlıdır.”
Yukarıdaki ve ilgili diğer maddelere Türk Medeni Kanunu üzerinden buraya tıklayarak erişebilirsiniz. Ortaklığın giderilmesi ile ilgili olan 698 ve 699. maddeler, Türk Medeni Kanununun 8158 ve 8159. sayfalarında yer almaktadır.
Ortaklığın Giderilmesi Dava Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Ortaklığın giderilmesi istemi ile ilgili tüm ayrıntılar, gerekçeleriyle somut olaya uygun olmak kaydıyla belirtilmelidir. Aşağıdaki dilekçede, genel olarak herkesin yararlanabileceği ve sizin doldurmanız için uygun boşlukların bırakıldığı örnek bir dilekçe görebilirsiniz. Dilekçede doldurmanız için bırakılan boşluklar haricinde, kişisel bilgilerinize ve yaşadıklarınıza göre ilgili eklemeleri yapabilirsiniz. Ayrıca, bir avukattan da yardım almanızın mahkeme süresince işinizi oldukça kolaylaştıracağını belirtmekte fayda var.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası Dilekçe Örneği
........ SULH HUKUK MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİNE
DAVACI: Ad Soyad (T.C. Kimlik No: ...)
ADRES :
DAVALI: Davacı dışında kalan diğer mirasçılar veya müşterek mülkiyette bulunan diğerleri (Hepsinin sırasıyla adı soyadı ve varsa adresleri yazılmalıdır).
KONU : Ortaklığın satış suretiyle giderilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR:
1. Ekte sunmuş olduğumuz ........ Sulh Hukuk Mahkemesinin .......... numaralı kararında görüldüğü üzere müvekkil; miras bırakan ...... ......’nın (T.C. Kimlik No: ...) mirasçıları arasında yer almaktadır. Ayrıca veraset ilamında müvekkil ile birlikte yer alan diğer mirasçılar yukarıda davalı olarak gösterilmiştir.
2. Muris tarafından mirasçılarına ...... ili, ...... ilçesi, ...... Mahallesi, .... ada, .... parsel sayılı arsa niteliğindeki taşınmaz miras olarak kalmıştır. İlgili taşınmaz miras işleminden dolayı tapuda mirasçılar adına müştereken kayıtlı bulunmaktadır.
3. Mirasçıların anlaşarak taşınmazı paylaşma imkanları bulunmamaktadır. Öte yandan, söz konusu taşınmazın tapuda kayıtlı mirasçılara payları oranında aynen taksimi de mümkün değildir.
4. Yukarıda açıklanan nedenlerle ilgili taşınmazın satılarak paraya çevrilmesini, mirasçılara ve belediyeye payları oranında paylaşım yapılmasını talep etme zorunluluğumuz hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER: HMK, TMK ve ilgili yasal mevzuat.
HUKUKİ DELİLER: Veraset ilamı, mahkeme kararı, tapu kayıtları, keşif, bilirkişi incelemesi, tanık beyanları ve sair her türlü yasal delil.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda izah edilen nedenlerle; ...... ili, ...... ilçesi, ...... Mahallesi, .... ada, ..... Parsel sayılı arsa niteliğindeki taşınmazda bulunan ortaklığın satış suretiyle giderilmesini ve yargılama giderlerinin payları oranında hissedarlara yükletilmesini saygılarımla arz ederim. .../.../....
İmza
Davacı Ad Soyad
