Cinsiyet Değiştirme Nedir?
Cinsiyet değiştirme; biyolojik olarak, kadın bedeninde doğmuş bir kimsenin erkeğe veya erkek bedeninde doğmuş kimsenin kadına dönüşümünü sağlayan tıbbi işlemdir.
Cinsiyet Değişikliğine İzin Şartları Nelerdir?
Kanun düzenlemesine göre cinsiyet değişikliğine izin verilebilmesi için gerekli şartlar şunlardır:
- Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin 18 yaşını doldurmuş olması.
- Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin evli olmaması.
- Transseksüel yapıda olup cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunun, bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelenmesi gerekir.
Cinsiyet değişikliği şartlarından birisi olarak madde metninde daha önce düzenlenen “üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunma” şartı ise Anayasa Mahkemesinin 2017/130-2017/165 Sayılı ve 29.11.2017 tarihli kararı ile kaldırılmıştır. Dolaysıyla, cinsiyet değiştirme izin için artık bu şart aranmamaktadır.
Cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin evli olmaması şartı, dava anında gerekli olan bir şarttır. Kişinin daha önce evlenmiş ve boşanmış olması, cinsiyet değişikliği önünde engel teşkil etmez.
Cinsiyet Değişikliği Dava Süreci
Türk Hukukunda cinsiyet değişikliği prosedürü iki aşamalı olarak düzenlemiştir. Bu aşamalar sonunda cinsiyet değişikliği tıbben ve hukuken tamamlanmış olur.
- Öncelikle cinsiyet değiştirme ameliyatı için mahkemeden izin alınması.
- Usulüne uygun alınan izin doğrultusunda gerçekleşen ameliyat sonrası nüfus kaydında değişiklik yapılması.
Her iki adım da ancak dava yoluyla mümkündür.
Medeni Kanun 40. Maddesi uyarınca, biyolojik olarak cinsiyet değişikliği mahkeme iznine bağlıdır. Medeni Kanunun 40. maddesine göre, cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir.
Medeni Kanunun 40. maddesinin 2. kısmında ise şu ifadelere yer verilmiştir: “Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.”
Tıbbi işlem sonrasında cinsiyet değişikliği, nüfus kaydının düzeltilmesi ile hukuken tamamlanmış olur. Nüfus kaydında bu şekilde bir düzeltme de yine ancak dava yoluyla mümkündür.
Uygulamada cinsiyet değişikliğine izin ve nüfus kaydında değişiklik talebi tek bir davada ileri sürülse de, Yargıtay bu iki talebin ayrı davalar olarak görülmesi gerektiği görüşündedir. Bu yaklaşım uyarınca, tek bir davada talep edilse dahi mahkemece bu davalar ayrılır. Öncelikle cinsiyet değişikliğine izin davası sonuca bağlanır. Nüfusta cinsiyetin düzeltilmesi davası, ancak izin üzerine ameliyatın gerçekleşmesinden sonra karara bağlanabilir.
Cinsiyet Değişikliği Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Cinsiyet değişikliği davalarında görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
Not: Cinsiyet değişikliği ile ilgili tüm ayrıntılar, gerekçeleriyle somut olaya uygun olmak kaydıyla belirtilmelidir. Aşağıdaki dilekçede örnek bir senaryo görebilirsiniz. Kişisel bilgilerinize ve yaşadıklarınıza göre ilgili değişiklikleri yapınız.
Cinsiyet Değiştirme Dilekçe Örneği
...... ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİNE
DAVACI: Ad Soyad (T.C. Kimlik No: ...)
ADRES :
DAVALI: ...... Nüfus Müdürlüğü
KONU : Cinsiyetin düzeltilmesi isteminden ibarettir.
AÇIKLAMALAR:
1. Ben ... yaşında olup ..... ili, ..... ilçesi, ..... Mahallesi, .... cilt no, .... hane no ve .... sayfa no’da nüfusa kayıtlıyım.
2. Ergenlik çağlarında psikolojik ve hormonolojik dengeler bakımından daha çok kadınsı davranışlar gösterdiğimden, bu konuda çeşitli muayene ve tedavilere maruz kalmış ve sonuç itibarıyla tıp insanları yapılan tahlil ve incelemeler sonucunda tarafımın, yapı olarak kadın olarak tanımlanması gerektiği konusunda hükme varmışlardır.
3. En son geçirdiğim operasyonlar ile kadın kimliğine bürünmüş durumdayım. Bu tam teşekküllü hastanelerden alınan raporlar ve tarafımın dış görünüşü ve davranışları ile de açıkça bellidir.
HUKUKİ NEDENLER: Medeni yasa, nüfus yasası ve ilgili mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: Nüfus kaydı, raporlar, tanık ve her türlü kanıt.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenler ile nüfus kütüğünde yazılı olan cinsiyetimin kadın olarak düzeltilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ederim.
Ad Soyad
İmza
