Kentsel Dönüşüm Nedir?
Bir kentteki afet riski taşıyan alanların sistemli bir biçimde, kontrollü olarak düzenli, sağlıklı ve refah düzeyine yaklaştıracak bir şekilde dönüştürümesine kentsel dönüşüm denir.
Kentsel dönüşüm kanununa göre, Türkiye’nin her bölgesinde kır-kent ayrımı olmaksızın yıkılma tehlikesi bulunan yapıların devletin finansal desteği ile yeni yaşam alanlarına dönüştürülmesi öngörülmektedir. Devlet finansal desteğinin vergi muafiyeti, kira yardımı ve kredi desteği gibi önemli üç ayağı oluşturduğunu söylemek mümkündür.
Kentsel dönüşüm ile birlikte özellikle kentlerdeki kaçak yapılaşmanın önüne geçmek ve herhangi bir doğal afette felaketin büyüklüğünü en aza indirmek hedeflenir. Kentsel dönüşüm projeleri genel hatlarıyla bu esaslar çerçevesinde gelişmektedir. Kentsel dönüşüm tamamen yıkım tehlikesi ile karşı karşıya olan binaların dönüştürülmesini ifade etmez.
Kentsel dönüşüm, yaşam alanlarının yeni baştan inşasını da içerir. Bu sebeple de kentsel dönüşüm parklar, alışveriş merkezleri, otoparklar, sokaklar, sosyal aktivite alanları ve kültür merkezlerinin de yapılanmasını ifade eder.
Kentsel Dönüşüm Şartları Nelerdir?
Kentsel dönüşüm şartları çerçevesinde riskli binalar ya da riskli alan olarak kabul edilen yerlerdeki binaların yıkım süreçleri başlamaktadır. Kentsel dönüşüm şartlarının en önemlisi kentsel dönüşüme maruz kalacak olan binanın risk taşıması ya da riskli bir alanda olması şarttır.
Kentsel dönüşüm sürecinde bina sahiplerine devlet tarafından özel destekler sağlanmaktadır. Bu desteklerden başlıcaları kentsel dönüşümde kira yardımı ve kentsel dönüşümde kredi desteğidir.
Kentsel dönüşüm şartnamesine göre, bir binanın kentsel dönüşüm kapsamında ele alınabilmesi için risk emareleri taşıyor olması gerekmektedir. Dolayısıyla binanın hak sahiplerinin devlet desteği alabilmesinin ilk ve önkoşulu da binanın riskli olmasıdır.
Riskli olarak değerlendirilen bina ya da alanlar yaşamak için ömrünü tamamlamış olan ve yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kalan, teknik anlamda bir insanın içerisinde yaşamasının mümkün olmayacağı durumları belirlemek için kullanılır.
Bir Binanın Riskli Olup Olmadığına Kim Karar Verir?
Risk tespitinin yapılmasında sorumlu olan taraflardan biri kentsel dönüşüm için başvuru yapan şirketin kendisidir.
Binanın Riskli Olup Olmadığı Nasıl Belirlenir?
Bir binanın riskli olup olmadığını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumsal mimarlık, mühendislik ve inşaat şirketleri tarafından belirlenir.
Yönetmeliğe göre, “bir binanın ekonomik ömrünü yitirmesi onu riskli hale getirmektedir” der. Ayrıca ağır risk taşıyorsa yıkılması ve yeniden inşa edilmesi gereklidir.
Öte yandan binanın riskli olup olmadığını belirlemek için binadaki hak sahiplerinden biri de başvuru yapabilmektedir. Üstelik rezerv ve uygulama alanı olarak ilan edilen alanlardaki bütün binalar riskli sayılmaktadır.
Kentsel Dönüşüm Nasıl Yapılır?
Kentsel dönüşüm kapsamında devletin imar değişikliği yapmayı kararlaştırdığı alanlardaki yapı projeleri bu noktada önem kazanmaktadır. Kentsel dönüşüm çerçevesinde inşaat, mimarlık ve mühendislik şirketleri sizler adına başvuru yapabilmektedirler fakat burada, şirket ile hak sahibi arasında bir vekaletname imzalanmalıdır.
Sonraki aşamada ise şirket kentsel dönüşüm projenizi gerçekleştirmek için Belediye ve Tapu İmar Müdürlüğüne başvuruyu yapmaktadır. Müdürlük binanızın şuan mevcut olan yapısını ele alır. Ne zaman inşa edildiğinden ne kadar kullanıldığına kadar her şey teker teker incelenir. Ayrıca yapmak istenilen proje de bu aşamada inceleme kapsamındadır.
Belediye İmar Müdürlüğü ile Tapu İmar Müdürlüğü, projelerini sunar ve binada yaşayan hak sahiplerine sunarlar. Hak sahipleri de kendi aralarında bir sözleşme imzalayarak ortak bir tavır koymaları istenir.
Kentsel dönüşüm işlemine başvuru yapabilmek için gerekli tüm belgelerin tam olması beklenir. Bu belgeler arasından en önemlisi bina risk raporudur. Bina risk raporunun yanında tapu senetleri ve hak sahiplerinin kimlik fotokopileri de olmalıdır.
Başvuru işleminin ilk aşaması sonlandığında gönderilen başvuru kentin Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü tarafından incelenmektedir. Onay aldıktan sonra en geç 7 gün içerisinde Tapu Kadastro Müdürlüğüne sunulmaktadır. Ardından toplam 60 gün içerisinde bütün hak sahiplerine binanın yıkılması için resmi yazı gönderilir.
Resmi yazı geldikten sonra en fazla iki hafta içerisinde itiraz hakkı bulunmaktadır. İtiraz gerçekleşmediği takdirde her dairenin de onayının olduğu ‘‘Ortak Karar Protokolü’’ imzalanır.
Son olarak, protokol imzalandıktan sonra yıkım işlemleri biter ve yeni yapı için ruhsat alınarak bina yapımı başlar.
Kentsel Dönüşümden Nasıl Faydalanabilirim?
Riskli alanlarda yer alan riskli binalar, kentsel dönüşüm projesi kapsamında yıkılıyor, yerine zeminin uygun olması halinde yeni binalar inşa ediliyor.
Bu süreçte, malik ve kiracılara birtakım finansal destekler sunuluyor. Anlaşma ile riskli binasını tahliye eden kimselere kira ve kredi yardımları yapılıyor. Ancak tüm bu avantajlardan faydalanılabilinmesi için yapıya lisanslı kuruluştan risk raporu alınması gerekiyor.
Kentsel Dönüşüm Başvuru Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Riskli bir alanda veya riskli bir binada oturduğunuzu düşünüyorsanız kentsel dönüşüm projelerinden faydalanmanız oldukça kolaydır. Her şeyden önce deprem risk raporu alarak binanızın riskli olduğunu kanıtlamanız gerekmektedir.
Risk raporu talebiniz için aşağıdaki dilekçe örneğini ister el yazınızla ister word/pdf formatında indirip doldurunuz. Doldurduğunuz dilekçeyi, risk raporu talep ettiğiniz taşınmaz için bakanlık tarafından lisanslandırılan kuruma/kuruluşa teslim ediniz.
Kentsel Dönüşüm Başvurusu Dilekçe Örneği
................ ŞİRKETİNE
............... ili, .............. ilçesi, ................. Mah. ............... Cad. ............. Sok. .......... Apt. No: .... tapuda ..... pafta, ..... ada, ...... parsel numaralı taşınmazda kat malikiyim. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lisanslı kuruluşu olarak 6306 sayılı kanun kapsamında, binamızın riskli yapı tespit raporunun hazırlanması için gereğini bilgilerinize arz ederim.
Tarih
Ad Soyad
İmza
Adres :
Cep Tel:
Ekler:
1) Tapu fotokopisi
2) Tapudan alınmış bina kat maliklerinin hisse oranlarını gösterir belge/takyidat
3) Belediyeden alınmış binanın statik projesi veya statik proje olmadığına dair resmi yazı
4) Belediyeden UAVT (Ulusal Adres Veri Tabanı) yazısı
5) Belediyeden emlak vergi beyannamesi
6) (Başvuruda bulunan vekil ise) vekaletname ve nüfus cüzdanı fotokopisi
7) (Başvuruda bulunan şirket ise) şirket imza sirküsü, vergi levhası ve şirket yetkilisinin nüfus cüzdanı fotokopisi