İşyerlerinde yani özel şirketlerde çalışanlar ve işveren arasındaki tüm süreçler Türk Ticaret Kanunu ve İş Kanunu hükümlerine göre düzenlenmektedir. Çalışanlar belirli süreli veya belirsiz süreli işe sözleşmelerine bağlı olarak çalışırlar. Çalışanların ve işverenlerin birbirlerine karşı sorumlulukları vardır ve hukuki şartlara bağlı olarak bu sorumlulukları yerine getirirler.
Tüm çalışanların tanımlı bir görevi , tanımlı bir görev yeri , tanımlı bir mesaisi ve tanımlı bir geliri vardır. Bunların herhangi birinin eksik olması iş ilişkisinde bir tutarsızlık olduğunu gösterir. Bir çalışanın görevi , görev yeri yada yerleri, mesaisi yani ne zaman aralıklarında görev yapacağı ve bu hizmeti karşılığında elde edeceği maddi kazanç net ve belirgin olmalıdır, ayrıca çalışan da buna rıza göstermelidir. Bu durum sağlıklı bir çalışan işveren ilişkisi olmasını sağlayacak temel unsurdur.
Bu yazımızda konu olan geçici görevlendirme geniş bir kavramdır, genel olarak iki alanda yorumlanabilmektedir, geçici görevlendirmenin çalışanın normal çalıştığı adres dışında bir noktaya çalışmak üzere gönderilmesi birinci seçenektir, ikinci seçenek de normalde çalıştığı görev dışında farklı bir görev yapmak üzere başka bir iş verilmesi ikinci seçenektir. Geçici görevlendirme adres olarak işin farklı bir yerde yapılması veya başka bir görev yapılması anlamları ile iki farklı durumu ifade eder.
Bu iki durumunun da olabilmesinin üç temel koşulu vardır bunlardan birincisi çalışanın iş sözleşmesinde farklı bir adreste çalışmayı kabul ettiğine dair açık beyanı bulunması zorunludur, yani çalışan iş sözleşmesinde talep edilen tüm adreslerde görev yapabileceğine dair bir olumlu beyanı yoksa iş sözleşmesinde belirtilen adres dışında bir adreste çalışmak üzere geçici olarak bile yönlendirilemez. Bu yönlendirme için yazılı onay alınması gerekmektedir. Ayrıca iş sözleşmesinde genel hukuki bir onay vermiş dahi olsa çalışanın ikamet adresinden yeni görevlendirildiği adrese ulaşımı normal görev yerine ulaşımına göre bariz derecede uzun , yorucu yada yüksek maliyetli ve yolculuk maliyeti işveren tarafından karşılanmıyor ise çalışan iş sözleşmesindeki kabul beyanına rağmen bu görevlendirmeyi reddedebilir, buna hakkı vardır. Reddetmesi halinde iş mahkemesine başvurularak iş sözleşmesi ve görev yeri değişikliği talebi hakim huzurunda değerlendirilmesi gerekebilir.
Tekrar hatırlatmak gerekirse iş sözleşmesinde açık onay beyanı olmasına rağmen görev yeri değişiklikleri çalışanın yaşam kalitesini düşürecek kadar uzak , yorucu ve maliyetli ulaşım ile varılabilen noktalar ise çalışan burada çalıştırılmasına itiraz edebilir ve görevlendirmeyi kabul etmeyebilir, buna hakkı vardır.
Örneğin Fatih ilçesinde oturan ve bayrampaşada çalışan bir çalışanın görev yeri iş sözleşmesinde onay vermiş olmasına rağmen kendi rızası olmadan tuzla şubesi olarak değiştirilemez. Bu görev yeri değişikliği çalışan tarafından onaylanmaz ise değişikliğe zorlanamaz.
Ancak çalışan işe alındığı sırada istanbul içi tüm şubelerde çalışabileceği ve geçici yada kalıcı olarak görevlendirilebileceği sözlü olarak iletildi ve kişi tüm şubelerde çalışabileceğini kabul ettiyse, iş sözleşmesinde de genel bir tanımlama yerine özel bir tanımlama yapılarak görevlendirildiğim şubeye 60 km çapta yer alan bölge içerisindeki şubelerde kalıcı veya geçici görev değişikliklerini kabul ettiğinin beyanı bulunuyorsa iş mahkemeleri görev yeri değişikliklerini geçerli sayabilmetkedir. Genel olarak hazır sözleşmelerde yer alan görevlendirileceğim her yerde çalışmayı kabul ettiğimi beyan ederim gibi ifadeler günümüzde çalışan işveren görevlendirme konusunda çekişmeli fesih davalarında büyük ölçüde geçerli değildir. Çalışanın yaşam kalitesini bariz derecede düşürecek görevlendirmeleri mahkemeler de makul bulmama eğilimindedirler.
Yani uzun lafın kısası çalışanın Geçici Görevlendirme ile farklı bir adreste çalıştırılabilmesi için birincisi iş sözleşmesinde rıza gösteriyor olması ve ikincisi Geçici Görevlendirme yazısı ile durumun kendine bildirilmesi ve onayının alınması en doğru , en sağlam ve en hukuki yoldur.
Geçici Görevlendirme tanımına çalışanın görevi dışında bir konuda çalıştırılmasının talep edilmesi de girmektedir. Bir örnek vermek gerekirse kamyon şöförü olarak çalışan bir kişinin görevini yapmak yerine aynı şirketin deposunda paketleme görevi yapması talep ediliyorsa yine Geçici Görevlendirme yazısı sunulması ve onayına başvurulması gerekmektedir.
Bunun sebebi kamyon şöförü olarak çalıştırılan bir kişinin görevi motorlu taşıtın bir noktadan bir noktaya kadar sürücüsü olarak görev yapmaktır. Aynı kişinin şirket deposunda ürün paketlemesinin talep edilmesi önemli bir görev değişikliği talebi olacağı için ilgili kişi bunu reddetme hakkına sahiptir. Bu Geçici Görevlendirme nin yapılabilmesi için de ilgili kişiye Geçici Görevlendirme yazısı sunulması ve onayının alınması gerekmektedir.
Geçici görevlendirme genel olarak farklı bir adreste görev yapmak veya aynı adreste farklı bir görev yapmak olarak düşünülmektedir, bazı durumlarda da her ikisi birlikte olabilmektedir. Örneğin kaynak ustası olarak istanbulda çalışan bir kişinin , adanaya boya ustası olarak gönderilmesi hem görev hemde yer olarak farklı bir konuda geçici görevlendirme olacaktır. Bu durumda da çalışanın yazılı onayının alınması beklenmektedir.
Geçici Görevlendirme yada kalıcı olarak görevlendirme olsun genel olarak hukuki olabilmesi için iş sözleşmesinde bunun açık olarak belirtilmiş ve çalışanın onay vermiş olması gerekmektedir. Ayrıca çalışana yazılı olarak Geçici Görevlendirme sunulması ve çalışanın yazılı olarak onaylanması hukuken beklenmektedir. Buna özen gösterilmesi daha sonraki süreçte yaşanabilecek sorun ve anlaşmazlıkların önüne geçilmesini sağlamaktadır.
Sözlü olarak bildirilen geçici veya kalıcı görevlendirmelere çalışanların uyma zorunluluğu yoktur, yazılı olarak bildirilen ve onay alınan görevlendirmelere çalışanlar uymak durumundadır. Onay vermedikleri görevlendirmelere uyma zorunlulukları da yoktur.
Türk Ticaret Kanunu ve İş Kanununa göre çalışanların görevlerinin ve görev yerlerinin açık rızaları olmadan değiştirilemeyeceği nettir, Bu konuda çalışanın zorlanması halinde tek taraflı haklı fesih ile iş akdini sonlandırabilirler ve hukuk yoluna giderek maddi haklarını talep edebilirler.
Çalışan işveren ilişkisinin sağlıklı yürütülebilmesi için iki tarafında isteklerinde makul olması ve karşı tarafın yerine kendini koyarak da bu isteği düşünmesi gerekmektedir. Geçici Görevlendirme ile ilgili tüm konular bu değerlendirmeyi fazlası ile hak etmektedir. Çalışanlar çok büyük oranda Geçici Görevlendirmelerden adres veya görev olsun hoşlanmazlar, Geçici Görevlendirme görevlendirmenin kalıcı olabilmesi yada sık sık tekrarlanabilecek olması tüm çalışanları huzursuz edecek ve memnuniyetsizlik yaratacak konulardır. Bu sebeple makul yaklaşılması ve çeşitli ödüller ile çalışanların motive edilerek görevlendirmeler yapılması tercih edilmelidir.
İyi bir çalışanı bulmak günümüz şartlarında kolay değildir ama çalışanların memnuniyetlerini zedelemek çok kolaydır. Bu kesinlikle unutulmamalıdır.
Geçici Görevlendirme yapmak için genel mevzuat ve TTK , İş kanunu hükümlerinin yerine getirilebilmesi için geçici görevlendirmenin tarih aralığının , yerinin ve görevin tam olarak taraflar ve üçüncü kişiler tarafından anlaşılabilir netlikte belirtilmesi gerekmektedir. Hazırlanacak olan Geçici Görevlendirme yazısı bu bilgileri içermek zorundadır, ayrıca çalışanın bu görevlendirmeyi onayladığının beyanı da yazının sonunda bulunuyorsa , hem Geçici Görevlendirme nin tebliği hemde Geçici Görevlendirme nin onayı aynı sayfa üzerinde olabilir hukuken bir sakınca yoktur.
Aşağıdaki örneğe benzer bir Geçici Görevlendirme yazısı ve onayı sayfası sizler için yeterli olacaktır, iş sözleşmesinde veya iş koluna özel belirtilmesi gereken ek maddeler varsa bunları da belirtmeyi unutmayınız, şirket ünvanı , çalışanın isim soyismi , onayın alındığı tarih ve geçici görevlendirmenin süresi açık biçimde yazıllmalıdır.
Aşağıda Geçici Görevlendirme Yazısı ve Onayı yazısını metin olarak alarak düzenleyebilir yada yazının sonunda yer alan word pdf yada html belgeleri olarak bilgisayarınıza indirerek düzenlebilir ve geçici görevlendirme işlemini buna göre yapabilirsiniz.
Genel mevzuata göre geçici görevlendirme en az 7 gün önce bildirilmelidir çünki her çeşit görev değişikliğine itiraz etmek için çalışanların yasal olarak 7 gün süreleri vardır. Bu süre sonrasında yapılan itirazlar kabul edilmez ve görevlendirme olduğu şekli ile çalışan tarafından kabul edilmiş sayılır.
Geçici Görevlendirme veya Kalıcı görevlendirmeyi bir çalışan olarak uygun bulmuyorsanız kesinlikle yazılı olarak size sunulmasını sağlayınız ve yazılı olarak itirazınızı yapınız, yazılı olarak yaptığınız itirazın şirket tarafından onaylanmasını sağlayarak itirazınızın resmiyet kazanmasını sağlayınız. Konu ciddi bir uzlaşmazlık boyutuna geliyorsa hukuki konumunuzu bir avukat ile beraber değerlendirmenizin son derece önemli olduğunu unutmayınız.
Geçici Görevlendirme Yazısı ve Onayı
(BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANIN GEÇİCİ GÖREVLENDİRME YAZISI TEBLİĞİ VE ONAY BEYANIDIR.)
GEÇİCİ GÖREVLENDİRME BİLGİLERİ VE TEBLİĞİ :
Sayın .......................................... (ÇALIŞANIN İSİM SOYİSMİ)
............................................................... Ünvanlı Şirketimizde .................... ile ................... tarihleri arasında Belirli Süreli iş sözleşmesi ile ..................................... görevi yapmaktasınız.
Görülen lüzum üzerine ..................... ile ............................ tarihleri arasında .................................................................. adresinde yer alan .............................................. şubesinde geçici olarak görev yapmanız gerekmektedir.
Görevinizi bu tarihler arasında yukarıda belirtilen adreste yapmanızı rica ederiz.
Bilgilerinize saygı ile sunarız.
Tarih :
Kaşe Yetkili İmzası .
ÇALIŞAN TARAFINDAN GEÇİCİ GÖREVLENDİRMENİN KABULÜ :
Yukarıda belirtilen geçici görevlendirme belgesinde yer alan adreste belirtilen süreler ile görev yapmayı kabul ediyorum. Bu kararı kendi hür iradem ile aldığımı ve hiçbir baskı altında kalmadığımı beyan ederim.
Geçici görevlendirme tarafıma usulünce tebliğ edilmiş ve tarafımca uygun görülmüştür.
Tarih :
Çalışan İsim Soyisim :
İmza :
(BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANIN GEÇİCİ GÖREVLENDİRME YAZISI TEBLİĞİ VE ONAY BEYANIDIR.)
GEÇİCİ GÖREVLENDİRME BİLGİLERİ VE TEBLİĞİ :
Sayın .......................................... (ÇALIŞANIN İSİM SOYİSMİ)
............................................................... Ünvanlı Şirketimizde ..................................... görevi yapmaktasınız.
Görülen lüzum üzerine ..................... ile ............................ tarihleri arasında .................................................................. adresinde yer alan .............................................. şubesinde geçici olarak görev yapmanız gerekmektedir.
Görevinizi bu tarihler arasında yukarıda belirtilen adreste yapmanızı rica ederiz.
Bilgilerinize saygı ile sunarız.
Tarih :
Kaşe Yetkili İmzası .
ÇALIŞAN TARAFINDAN GEÇİCİ GÖREVLENDİRMENİN KABULÜ :
Yukarıda belirtilen geçici görevlendirme bilgilerinde yer alan adreste belirtilen süreler ile görev yapmayı kabul ediyorum. Bu kararı kendi hür iradem ile aldığımı ve hiçbir baskı altında kalmadığımı beyan ederim.
Geçici görevlendirme tarafıma usulünce tebliğ edilmiş ve tarafımca uygun görülmüştür.
Tarih :
Çalışan İsim Soyisim :
İmza :